Oude meesters uit Kyiv in Den Haag
Abraham Bredius (1855-1946), Rembrandtspecialist, museumdirecteur en grondlegger van Museum Bredius, bezocht in 1897 de kunstverzameling van het echtpaar Bohdan (1849-1917) en Varvara (1852-1922) Khanenko in Kyiv. Enthousiast noteerde hij zijn bevindingen over de Hollandse en Vlaamse meesters in twee notitieboekjes, die bij het RKD worden bewaard. Bredius’ aantekeningen zijn de aanleiding dat veertien schilderijen uit het Bohdan and Varvara Khanenko National Museum of Arts van 21 juni tot en met 28 september te zien zijn in Museum Bredius in Den Haag.
Op zoek naar Rembrandt
Het hoofddoel van Bredius’ twee maanden durende reis door Oost-Europa was het vinden van onbekende schilderijen van Rembrandt voor de grote Rembrandt-tentoonstelling die in 1898 in Amsterdam zou plaatsvinden ter gelegenheid van de inhuldiging van Koningin Wilhelmina. In de collectie van jurist en suikerindustrieel Bohdan Khanenko en zijn echtgenote trof de toenmalige directeur van het Mauritshuis geen schilderijen van Rembrandt aan, maar wel twee werken die hij met hem in verband bracht. Over een klein schilderij met een jonge vrouw noteerde hij: ‘wel heel fijn en mooi, raar gem[erkt] R……dt f. Zou een R[embrandt] kunnen zijn’ en over een groter werk met een man in oriëntaalse kleding: ‘Rembr[andts] vader levensgr[oot,] hangt hoog, met grooten turban op[,] kan v[an] R[embrand]t zijn’. Behalve deze schilderijen zag Bredius in de verzameling Khanenko nog veel meer interessante kunstwerken waarvan een selectie deze zomer in Museum Bredius is te bewonderen.
Samenwerking Den Haag – Kyiv
De tentoonstelling in Museum Bredius kwam tot stand in nauwe samenwerking met RKD-conservator Suzanne Laemers, tevens bestuurslid van Museum Bredius. Toen zij eind 2023 ontdekte dat Abraham Bredius in Kyiv was geweest, nam zij het initiatief om diens aantekeningen over de Khanenkocollectie in het Engels te vertalen en haar Oekraïnse collega's op de hoogte te stellen van deze voor hen tot dan toe onbekende bron. Het leidde tot een intensieve samenwerking tussen het RKD, Museum Bredius en Het Khanenko Museum in Kyiv.
![Detail van een pagina in een van Bredius’ notitieboekjes waarin hij de entreehal van de ‘Gallerie Chanenko, Kiew’ beschrijft: ‘Vorstelijke entrée met ruiter in harnas op een levensgr.[oot] mooi gebeeldh.[ouwd] houten paard, hellebaarden enz. Kostelijk!’](/uploads/styles/auto_1024/public/2024-07/2%200001789000.jpg?itok=b38aBfBl)
De schilderijen uit de collectie Khanenko worden getoond tezamen met werken uit de collectie Bredius. Dit om te laten zien dat beide verzamelingen zijn voortgekomen uit dezelfde passie voor Hollandse en Vlaamse meesters en beide uiteindelijk ook transformeerden naar openbare musea. Tegelijkertijd vraagt de tentoonstelling aandacht voor de oorlog in Oekraïne en de dringende noodzaak om cultureel erfgoed dat wordt bedreigd te beschermen.
Bij de tentoonstelling verschijnt een geïllustreerde bezoekersgids met meer informatie over Bredius’ notitieboekjes, die ook te zien zijn op de tentoonstelling, het verzamelaarsechtpaar Khanenko en de tentoongestelde werken.
Meer informatie over een bezoek aan de tentoonstelling Oude Meesters in Kyiv in Den Haag is te vinden op de website van Museum Bredius.